EnglishHiện tại, hàng nghìn container đang còn tồn đọng tại những cảng biển trên toàn quốc vẫn đang là bài toán khó giải đối với ngành Hải quan của chúng ta. Khối container “vô chủ” này không chỉ gây nhiều cản trở trong công tác quản lý hàng hóa, mà thậm chí một số lớn còn gây nên ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng. Mạnh Tay Với Container Tồn Đọng
Để xử lý dứt điểm, mạnh tay đối với số hàng tồn đọng và có những biện pháp ngăn chặn các rác thải nhập khẩu đã và đang trà trộn vào thị trường Việt Nam sẽ giúp ích cho việc giải quyết tận gốc tình trạng này.
Cảng Hải Phòng đang phải đối mặt với tình trạng quá tải container tồn đọng
Bộ Tài chính… có lỗi không !
Theo Bộ Tài chính, hiện nay có hàng nghìn container đang tồn đọng tại rất nhiều cảng biển trên toàn quốc, mà tập trung tại TP Hồ Chí Minh, Quảng Ninh, Hải Phòng, và Bà Rịa – Vũng Tàu, Đà Nẵng. Trong số đó, thì số lượng contaier tồn đọng lớn nhất đang có tại cảng Hải Phòng, với hơn 3.845 container quá hạn (hơn 90 ngày) làm giấy tờ thủ tục hải quan tính đến thời điểm tổng kết cuối tháng 3-2016.
Trong khi đó Tổng cục Hải quan cho biết, hầu hết hàng hóa, sản phẩm trong phần lớn container từ tháng 8-2014 trở về trước còn tồn đọng tại Hải Phòng là quá hạn làm các thủ tục từ 90 ngày trở lên và tập trung vào các mặt hàng, nhóm hàng hóa phế liệu và những sản phẩm thuộc loại hình tạm nhập về Việt Nam để chuyển và tái xuất đi Trung Quốc. Tại Cảng Chùa Vẽ – Hải Phòng, hơn khoảng 2 năm nay đang bất đắc dĩ phải quản lý một số kiện container bốc mùi xú uế là do không có ai đến mở tờ khai hay thủ tục hải quan để có thể thủ tục tái xuất.
Thêm vào đó phí lưu kho, gồm tiền điện chạy các hệ thống làm lạnh cho những kiện hàng, công hàng này đã lên đến hàng tỷ đồng. Tuy nhiên, Cảng Chùa Vẽ trên thực tế thì chỉ là đơn vị giữ hộ hàng hóa nên không có bất cứ quyền mở kẹp để kiểm tra. Đây hầu hết là các kiện container thuộc loại hàng hóa tạm nhập tái xuất (TNTX) và vì nhiều lý do chưa tìm được nguyên nhân, người đứng tên mua đã từ chối nhận hàng. Bên cạnh đó, thì lại thiếu nhiều cơ sở pháp lý để có thể xác định chính xác chủ hàng là ai, trong trường hợp đó chỉ có thể quy trách nhiệm cho các đơn vị vận chuyển là những chủ tàu nước ngoài.
Theo ông Nguyễn Thế Khoa – một nhân viên có kinh nghiệm hoạt động trong ngành logistic lâu năm phân tích, có thể nguyên nhân chính mà các container còn tồn đọng tại nhiều cảng biển chưa được giải quyết là do Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 203 năm 2014 hướng dẫn lại, quy định xử lý các hàng hóa còn tồn đọng thuộc địa bàn hoạt động và xử lý của Hải quan. Việc các hàng hóa tồn đọng tại các cảng biển liên quan đến 2 loại.
Nếu hàng hóa trong những container có dấu hiệu là trốn thuế thì Hải quan phải chủ trì là đúng, vì các cơ quan này có chức năng là kiểm soát hàng hóa nhập khẩu. Và loại hàng hóa thứ 2 có liên quan đến chủ cảng, chủ tàu và các bên giao và nhận là quan hệ dân sự bình thường có dẫn đến tình trạng hàng hóa tồn đọng, được xét vào là hàng vô chủ, không có người nhận. Trong trường hợp này đúng ra là phải giao cho các doanh nghiệp cảng chủ trì và xử lý, nhưng theo Thông tư 203 của Bộ Tài chính lại giao cho Hải quan chủ trì, nên rất khó giải quyết vì ngân sách Nhà nước sẽ phải chi trả một khoản tiền rất lớn mà chưa biết là sẽ bố trí nguồn từ đâu.
Tình trạng luôn luôn đông đúc của các kiện container
Trong tương lai… sẽ xử lý dứt điểm
Trên thực tế thi những container hàng còn tồn đọng tại các cảng biển phần lớn là những phế liệu nhập khẩu như: ắc quy cũ hỏng, lốp ô tô… thuộc diện núp bóng hàng TNTX và cấm nhập khẩu để vào nước ta. Ông Vũ Vinh Phú, nguyên là Phó ban Thường trực Ban chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại Hà Nội nhận xét về vấn đề này, giải pháp duy nhất là phải siết chặt lại quy định về TNTX để hạn chế tối đa các phế thải công nghiệp núp bóng TNTX có thể tràn vào nước ta.
Nhưng thực tế cho thấy, TNTX là loại hình hàng hóa hoạt động có nhiều ưu đãi đặc biệt về chính sách thuế nên có rất nhiều doanh nghiệp đã và đang lợi dụng để buôn lậu hoặc vận chuyển trái phép các hàng hóa này qua biên giới. Liên tục trong thời gian dài qua, Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) đã phát hiện và bắt giữ nhiều vụ buôn lậu có quy mô lớn sử dụng hình thức TNTX này. Điều đáng nói ở đây, rất nhiều lô hàng được nhập khẩu vào Việt Nam theo diện này hầu hết là hàng thuộc diện cấm nhập khẩu, cũng như phế thải công nghiệp, các thực phẩm đông lạnh có nguy cơ và sẽ gây ô nhiễm môi trường cao… Vi vậy, nếu không có biện pháp quản lý và xử lý chặt chẽ, các lô hàng dạng này thì sẽ bị “từ chối nhận hàng” và biến các cảng biển của nước ta thành kho rác thải công nghiệp.
Theo đó chỉ đạo của Bộ Tài chính, cho đến hết tháng 4-2016, thì nếu không xử lý được những kiện container tồn đọng, các cơ quan chức năng quản lý sẽ xác lập quyền sở hữu thuộc quyền nhà nước để có thể giải quyết dứt điểm. Được biết, đã có hơn 1.272 container hàng đang tồn đọng được Hải quan Hải Phòng nhanh chóng xử lý theo quy định tại Thông tư 203, trong đó có rất nhiều hàng hóa đã qua quá trình sử dụng thuộc diện mặt hàng cấm nhập khẩu, hoặc nhập khẩu phải có điều kiện. Trong đó, có hơn 28 lô hàng (gồm 14 lô hàng lẻ và 34 container) đã được xác lập quyền sở hữu của Nhà nước để bán đấu giá và trực tiếp theo quy định của Bộ với tổng trị giá hàng hóa lên đến gần 24,6 tỷ đồng. 29 lô (gồm 2 lô hàng lẻ và 126 container) đã được làm giấy tờ thủ tục để thực hiện tiêu hủy…
Bên cạnh đó, thì Cục Hải quan Hải Phòng cũng đang đề xuất lên UBND TP Hải Phòng tịch thu ngay 16 lô hàng gồm 22 lô container quần áo cũ, trị giá hơn 2,4 tỷ đồng. Sau khi thực hiện mạnh các biện pháp xử lý hàng hóa tồn đọng và tổ chức thông báo rộng rãi trong ngành thì nhiều doanh nghiệp đã tới cảng biển làm thủ tục nhận hơn 976 container hàng tồn và qua đó đã giảm bớt rất nhiều áp lực cho các cơ quan Hải quan.
Qua đó cho thấy rõ ràng, việc siết chặt quản lý và xử lý hàng hóa TNTX và các áp dụng các biện pháp mạnh đã giúp cho ngành Hải quan ngăn ngừa được những lô hàng vô chủ tại các cảng biển, hạn chế tối đa rác thải công nghiệp sắp lén lút nhập khẩu vào nước ta và gây ra nhiều hệ lụy khôn lường.
Theo Hương Ly – Báo Hà Nội mới
